بررسی عوامل مو ثر بر پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی توسط پرستاران بر اساس مدل پذیرش فناوري

Transcript

1 مقاله پژوهشی بررسی عوامل مو ثر بر پذیرش سیستم اطلاعات بیمارستانی توسط پرستاران بر اساس مدل پذیرش فناوري ١ مهلا براتپور اسماعيل مهرا ي ني ٥ ٤ ٣ ٢ سميه باقري مهسا ا ذرپويه ساناز پروين پيشزمينه و هدف: بهکارگيري صحيح شبکهه يا تاریخ دریافت 1395/09/02 تاریخ پذیرش 1395/11/05 رايانهاي چکيده اطلاعات بيمارستاني و پذيرش ا ن توسط کارکنان مراقبت بهداشتي ميتواند منجر به بهبود کيفيت اراي ه خدمات بهداشتي درماني و کاهش هزينههاي مربوط به ا ن گردد. اين مطالعه باهدف جمعا وري و تحليل نگرشها انگيزهها و تفکرات پرستاران بيمارستانه يا اميرالمو منين (ع) و امام خميني (ره) شهرستان زابل درباره بهکارگيري سيستم اطلاعات بيمارستاني و نيز تعيين ميزان استفاده از سيستم رايانهاي اطلاعات بيمارستاني در فرايند مراقبت و درمان بيماران در سال ۱۳۹۴ صورت پذيرفت. مواد و روشها: پژوهش حاضر از نوع توصيفي بود که بر روي ۲۴۶ نفر از پرستاران انجام گرفت. ابزار گردا وري دادهها پرسشنامهاي بود كه روايي ا ن توسط چهار نفر از اساتيد متخصص در اين حوزه تا ييد شد و پايايي ا ن با استفاده از ضريب الفاي کرونباخ بررسي شد. دادهها پس از گردا وري و ورود به كامپيوتر توسط نرمافزار ا ماري 18 - SPSS و روشه يا توصيفي و استنباطي و ا زمون اسپيرمن تحليل شدند. يافتهها: ارتباط مستقيم و مثبتي بين دو متغير برداشت ذهني از مفيد بودن فناوري اطلاعات و ا ساني استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني از مو لفهه يا اساسي مدل پذيرش فناوري بوده و جزء عوامل تا ثيرگذار بر پذيرش فناوري اطلاعات تلقي ميشوند. همچنين بين برداشت ذهني پرستاران از مفيد بودن و ا ساني استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني با ايده ا نان نسبت به استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني رابطه مثبت و معنيداري وجود داشت (0.05> Pvalue وr1=0.592 وr2=0.582 ). بحث و نتيجهگيري: نتايج بهدستا مده نشان داد پرستاران بيمارستانه يا دارند اما به دليل حجم بالاي کاري صف طويل بيماران کمبود پرسنل کافي نبودن برنامهه يا ذهني ا نها از مفيد بودن ا ساني و استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني از سطح متوسطي برخوردار است. کليدواژهها: سيستم اطلاعات بيمارستاني پرستار مدل پذيرش فناوري مجله دانشکده پرستاري و مامايي اروميه دوره پانزدهم شهر زابل در کل نسبت به پذيرش سيستم اطلاعات بيمارستاني ديدگاه و نگرش خوبي ا موزشي و کم بودن سيستم رايانهاي در کادر درماني برداشت شماره اول پيدرپي ۹۰ فروردين ۱۳۹۶ ص ا درس مکاتبه: گروه مديريت اطلاعات سلامت دانشکده پيراپزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران تهران ايران تلفن: ۲۷-۳۶ ۰۹۳۸۱۹۲۶۹۱۱ es.mehraeen@gmail.com مقدمه نظامه يا دروني تغييرات تحول و سلامت ديدگاههاي بيمارينگر به سلامتنگر و فردنگر به جامعه نگر در ساليان اخير فكر استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات در ارتقاي كيفيت خدمات سلامت را به دنبال داشته است (١). در اين راستا پرستاري حلقه مهمي در زنجيره مراقبت از بيمار است زيرا پرستاران اغلب هم بهعنوان هماهنگکننده و هم بهمثابه تا مينکنندگان مراقبت از بيمار شناخته ميشوند (٢). فناوري اطلاعات با بهبود كيفيت خدمات سلامت اراي هشده به افراد و نيز پيشگيري از بيماريها و بهطور غيرمستقيم با تا ثير بر مواردي همچون افزايش دسترسي به کارشناس فن ا وري اطلاعات سلامت دانشکده پيراپزشکي دانشگاه علوم پزشکي زابل زابل ايران ١ دانشجوي دکتراي مديريت اطلاعات سلامت دانشکده پيراپزشکي دانشگاه علوم پزشکي تهران تهران ايران ) ون يسنده مسي ول) ٢ ٣ مربي ا مار زيس يت دانشگاه علوم پزشکي زابل دانشکده بهداشت زابل ايران کارشناس فن ا وري اطلاعات سلامت دانشکده پيراپزشکي دانشگاه علوم پزشکي زابل زابل ايران ٤ ٥ کارشناس فن ا وري اطلاعات سلامت دانشکده پيراپزشکي دانشگاه علوم پزشکي زابل زابل ايران 27 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

2 مهلا براتپور اسماعيل مهرا يين سميه باقري مهسا ا ذرپويه ساناز پروين اطلاعات و منابع روزا مد علوم پزشكي براي متخصصان اراي هکننده خدمات سلامت بهويژه افرادي كه در مناطق دورافتاده خدمت مينمايند بر وضعيت سلامت جوامع تا ثير ميگذارد (۳ ۴). بنابر عقيده صاحبنظران حوزه سلامت و مراقبت بهداشتي استفاده از فناوري اطلاعات ميتواند سلامت بيماران را از طريق پيشگيري از خطاها و اشتباهات پزشكي ارزيابي خطاها و نظام مراقبت افزايش بخشد (٣). بسيا ير از کشورها ازجمله کشورهاي اروپايي از اوايل دهه ١٩٨٠ به سمت اتوماسيون سيستم اطلاعات بيمارستاني حرکت کردهاند. اين سيستم اکنون تحول و پيشرفت چشمگيري کرده است از بهطوريکه يک سيستم فاقد انسجام دروني سيستم يک به منسجم و داراي محور به نام پرونده پزشک الکترونيکي تبديل شده است. استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني از سال ١٣٧٨ در ايران مطرح گرديد و قرار شد براي بيمارستانه يا اولين بار طرح ا زمايشي در اصفهان شاهرود يزد و زنجان راهاندازي شود. با انجام مطالعات مقدماتي و بررسي تجارب موجود در داخل و خارج از کشور تصميمگيري مراحل اجرايي اين سيستم شروع شد. بدين ترتيب اولين بيمارستان الکتريکي کشور پس از دو سال تلاش در سال ١٣٨٠ در بيمارستان ١٣٣ تختخوابي امام حسين (ع) شاهرود به اجرا درا مد (۵). يکي از اهداف اساسي و مهم سيستم اطلاعات بيمارستاني ارتقاي کيفيت خدمات بهداشتي و درماني است. با توجه به گرايش روزافزون بيمارستانها به راهاندازي سيستم اطلاعات رايانهاي و بودجه قابلتوجهي که براي نصب و راهاندازي ا نها هزينه نظر به اينکه کارکنان بخشه يا اين سيستم را تشکيل ميدهند ه يا ميشود و باليني بيشترين مشتريان داخلي لذا با جمعا وري و تحليل نگرشها انگيزهها و تفکرات ا نان درباره بهکارگيري رايانه در سيستم اطلاعات بيمارستاني ميتوان از ا ن بهعنوان يک عامل پيشبيني کننده جهت تعيين ميزان استفاده از سيستم رايانهاي اطلاعات بيمارستاني در فرايند مراقبت و درمان بيماران استفاده نمود (٤). ع يل رغم نگرش- مطلوب اوليه بسيا ير از پرستاران در کار روزمره خود به هنگام مواجهه با مشکلات و عدمکفايت ابزارهاي انفورماتيک دچار شک و ترديد شدهاند و عدم رضايت از سيستم اطلاعات پرستاري منجر به عدم تمايل به استفاده و حتي کارشکني در پروژهه يا سيستم اطلاعات باليني شده است (۶). پذيرش اين تغييرات در افراد و گروهها در يک فرا يند سه مرحلهاي نقشبندي ميکند. مرحله اول که "گشودگي" يا انجماد زدايي خوانده ميشود مرحلهاي است که طي ا ن انسانها احساس ميکنند که بايد تغيير و تحولي در وضع موجود به عمل ا يد. مرحله دوم که به مرحله"تغيير" شهرت دارد مرحلهاي است که طي ا ن با بهرهگيري از روشها و فنون مناسب تغيير و تحول موردنياز در زمينههاي مربوط به وجود ميا يد و انسانه يا سازماني عملا در اين تغييرها درگير ميشوند و رفتار نوين را ياد ميگيرند و مرحله سوم که به مرحله "بستن" شهرت دارد مرحلهاي است که در ا ن اطمينان حاصل ميشود که تغييرهاي انجامشده نظم خود را به دست ا ورده و تغييرهاي مربوط به طرز تلقي مهارتها دانش رفتار نوين در انسانها شکلگرفته و در حال تثبيت شدن است (۷). به نظر ميرسد در حال حاضر پذيرش فناوري اطلاعات بهعنوان بخشي از موانع انساني -اجتماعي يكي از مهمترين موانع موجود است زيرا مرتفع شدن موانع اقتصادي و فني بدون از ميان برداشتن موانع انساني اجتماعي ازجمله پذيرش فناوري اطلاعات بينتيجه خواهد ماند. عواملي بر پذيرش فناوري اطلاعات مو ثر است كه به نظر ميرسد بررسي و شناسايي اين عوامل و تلاش در جهت تقويت عوامل مثبت و اراي ه راهحل براي مرتفع كردن عوامل بازدارنده سهم عمدهاي را در رويارويي با موانع انساني - اجتماعي پذيرش فناوري خواهند داشت (۸). مطالعات نشان داده که توجه به نگرش و رضايت پرستاران نسبت به سيستمهاي اطلاعات باليني بهعنوان شاخصي براي ميزان موفقيت سيستمهاي اطلاعاتي در نظر گرفته ميشوند زيرا به هنگام قبول يک فناوري کاربران بر معيارهاي متعددي ازجمله استفاده از سيستم اطلاعاتي ارزشه يا با سازگاري کاربرپسند بودن انعطافپذيري سيستم اطلاعاتي و مزاياي مزاياي کاري ا شکار استفاده از ا ن تمرکز مينمايند (۹). طي دو دهه گذشته مطالعات زيادي در مورد عوامل مو ثر بر پذيرش فناوري اطلاعات انجام شده است. از ميان سيستمهاي اطلاعاتي و تحقيقات انجام شده به ديويس در شرح رفتار نظر ميرسد مدل پذيرش فن اوري (TAM) ١ استفاده از سيستمهاي اطلاعاتي بسيار مو ثر بوده است. اين مدل تاکنون در بيش از ۲۱۱ تحقيق و در زمينه فناوريهاي گوناگون مورداستفاده قرار گرفته است. اين تحقيقات نشان دادهاند TAM چارچوب نظري مناسبي براي درک رفتار استفاده و انواع پذيرش سيستمهاي اطلاعاتي اراي ه ميدهد (۱۰). با توجه به عوامل تا ثيرگذار بر پذيرش شاغلين مراقبت بهداشتي درك اجراي موفقيتا ميز يك سيستم اطلاعاتي براي پيشرفت خدمات مراقبت بهداشتي و توسعه ا تي سيستم اطلاعاتي ضروري است. همچنين تحليل انتظارات كاركنان باليني و رضايت ا نها بعد از راهاندازي سيستم اطلاعاتي ارتباط بين خصوصيات كاربران سازگاري سيستم اطلاعاتي فوايد 1 technology acceptance model 28 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

3 بررسي عوامل مو ثر بر پذيرش سيستم اطلاعات بيمارستاني توسط پرستاران بر اساس مدل پذيرش فناوري درك شده سهولت استفاده و حمايت كاربر توسط سيستم بر اساس مدل پذيرش فناوري نيازمند بررسي ميباشد (۶). طراحي مدل پذيرش فناوري اطلاعات براي درك پذيرش سيستمهاي اطلاعات باليني توسط كاركنان پرستاري در محيط بيمارستاني ميتواند به شناسايي مشکلات موجود در اين زمينه و برنامهريزيهاي لازم کمک نمايد. لذا اين مطالعه باهدف سنجش و بر پذيرش مو ثر عوامل بررسي سيستم اطلاعات بيمارستاني در محيط باليني از ديدگاه پرستاران بر اساس مدل پذيرش فناوري اطلاعات انجام گرفت. مواد و روش کار پژوهش حاضر يک مطالعه توصيفي بود که بهصورت كمي در سال ۱۳۹۴ انجام پذيرفت. در اين مطالعه تمامي پرستاران شاغل در بيمارستانه يا امام خميني و اميرالمو منين شهرستان زابل وارد مطالعه گرديدند. تعداد افراد موردمطالعه ۲۴۶ نفر از پرستاران بودند که به علت محدود بودن جامعه ا ماري از روش سرشماري استفاده شد و تمامي پرستاران وارد مطالعه شدند طي پرسشنامهها با همکاري پرستاران عودت داده شد. مطالعه تمامي ابزار گردا وري دادهها پرسشنامهاي بود كه بر اساس مطالعات ميداني و پرسشنامهه يا موجود و با استفاده از مدل پذيرش فناوري (TAM) طراحي شد (۱ ۱۵). ۷ ۶ براي تا ييد روايي پرسشنامه سو الات در اختيار ۴ نفر از اعضاي هيي تعلمي گروه فناوري اطلاعات سلامت قرار گرفت که بعد از اعمال نظرات ا نها پرسشنامه نهايي در اختيار شرکتکنندگان قرار گرفت. پايايي پرسشنامه نيز استفاده از ا زمون همبستگي دروني (۰/۷۵= α) تعيين شد اطلاعات دموگرافيكي با پايايي ذکرشده براي کل پرسشنامه ميباشد هرچند در ابتدا براي هر بخش محاسبه گرديد ازا نجاييکه در تمامي بخشها همبستگي بالاتر از ۰/۷ به دست مقاله صرفنظر ا مد و پايايي کرديم و فقط پايايي تاي يد شد لذا از ذکر پايايي کل ذکر شد. هر بخش در پرسشنامه شامل ۶ بخش و ۳۲ سو ال بود. بخش اول پرسشنامه شامل سو الات دموگرافيک (۶ سو ال) بخش دوم مربوط به برداشت ذهني از مفيد بودن سيستم اطلاعات بيمارستاني (۶ سو ال) بخش سوم مربوط به برداشت ذهني از انساني استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني (۶ سو ال) بخش چهارم شامل سو الات ايده نسبت به استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني (۵ سو ال) بخش پنجم در مورد تصميم به استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني (۵ سو ال) و بخش ا خر شامل کميت و خدمات مورد استفاده پرستاران از سيستم اطلاعات بيمارستاني (۴ سو ال) بود. اين پرسشنامه بر اساس مقياس پنج گزينهاي طيف ليکرت طراحي شد. دادهها پس از جمعا وري وارد نرمافزار SPSS-18 شد و به کمک امار توصيفي در قالب ميانگين انحراف معيار فراواني و درصد توصيف شدند و از ا مار ضريب همبستگي (ا زمون پيرسون) جهت تجزيهوتحليل دادهها استفاده شد. سطح معنيداري در اين پژوهش p-value<0.005 در نظر گرفته شد. يافته ها از مجموع ۲۴۶ پرسشنامه توزيع شده تمامي پرسشنامهها تکميل و برگشت داده شد. در جدول ۱ به اطلاعات دموگرافيک افراد موردبررسي شامل جنسيت سمت و سطح تحصيلات پرداخته شده است. جدول (۱): توزيع فراواني افراد موردمطالعه برحسب اطلاعات دموگرافيک مو لفه فراواني (درصد) (۵۱/۶)۱۲۷ (۴۸/۴)۱۱۹ (۹۲/۷)۲۲۸ (۷/۳)۱۸ (۰/۸)۲ (۰)۰ (۴/۴)۱۱ (۹۴/۸)۲۳۳ جنسيت سطح تحصيلات سمت مرد زن ليسانس فوق ليسانس سوپروايزر مترون سرپرستار پرستار همانطور که در جدول ۱ مشاهده ميشود بيشتر افراد موردبررسي مرد بودند ( ۵۱/۶ درصد) اکثر افراد داراي مدرک ليسانس بودند ( ۹۲/۷ درصد) همچنين سمت اکثر افراد موردبررسي پرستاري بود ( ۹۴/۸ درصد). 29 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

4 مهلا براتپور اسماعيل مهرا يين سميه باقري مهسا ا ذرپويه ساناز پروين بر اساس موردبررسي جدول (۲): ويژگي HIS مفيد بودن جدول ا ساني برداشت ذهني پرستاران از مفيد بودن و ا ساني استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني برداشت ذهني پرستاران خوب متوسط ضعيف خوب متوسط ضعيف فراواني (درصد) (۷۸,۹)۱۹۴ (۱۷,۹)۴۴ (۳,۳)۸ (۶۹,۵)۱۷۱ (۲۷,۲)۶۷ (۳,۳)۸ ۲ حاضر برداشت ذهني اكثر پرستاران از مفيد بودن سيستم اطلاعات بيمارستاني داراي درجه خوب بود و اين امر نشاندهنده اين مهم است که اين سيستم توانسته جايگاه خود را به پرستاران بقبولاند و راهح يل جدول (۳): ويژگي HIS نگرش ميزان استفاده مناسب براي مشکلات نتايج طبق جدول ۳ نشان ميدهد كه پرستاران نگرش نسبتا خوبي در مورد سيستمهاي اطلاعات بيمارستاني دارند و اين امر روي ا نان در سازمان باشد. همچنين مو لفهي ا ساني و سهولت استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني نيز در درجه خوب ارزيا يب به معناي ساختار و سازوکار مناسب اين سيستم ميباشد. نگرش و ميزان استفاده پرستاران از سيستم هاي اطلاعات بيمارستاني برداشت ذهني پرستاران خوب متوسط ضعيف خوب متوسط ضعيف (درصد) فراواني ۱۳۴(۵۴,۵) ۱۰۱(۴۱,۱) ۱۱(۴,۵) ۱۷۵(۷۱,۱) ۶۸(۲۷,۶) ۳(۱,۲) شد و اين ميزان استفاده ا نها از اين سيستمها نيز تا ثير گذاشته و اين ا يتم نيز در درجه خوب ارزيابي گرديد. R متغير مستقل جدول (۴): ماتريس همبستگي بين تغيرهاي مستقل و متغيرهاي وابسته مدل پذيرش فناوري اطلاعات متغير وابسته ايده نسبت به استفاده از فناوري اطلاعات B به استفاده از فناوري اطلاعات B R ۰/۳۶۱ ۰/۴۷۷ ۰/۴۱۳ ۰/۵۸۲ برداشت ذهني از مفيد بودن فناوري اطلاعات ۰/۳۷۵ ۰/۵ ۰/۴۱۷ برداشت ذهني از ا ساني استفاده از فناوري اطلاعات ۰/۵۹۲ در جدول ۴ بهترتيب (B,R) نشاندهندهي ضريب همبستگي و شدت همبستگي ميباشد و با توجه به پژوهش حاضر رابطه مثبت و معنيداري بين برداشت ذهني نسبت به استفاده از فناوري اطلاعات و ايده (نگرش) نسبت به استفاده از فناوري اطلاعات وجود دارد (۰/۵۸۲=1 R) و نيز اين رابطه ميان برداشت ذهني از اساني استفاده از فناوري اطلاعات وجود دارد (۰/۵۹۲=2 R). 30 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

5 بررسي عوامل مو ثر بر پذيرش سيستم اطلاعات بيمارستاني توسط پرستاران بر اساس مدل پذيرش فناوري بحث پيدايش رايانهها و فناوري اطلاعات عامل تا ثيرگذار بر فعاليت سازما ن ها در سه دهه اخير بوده است. فناوري اطلاعات ميتواند نقش فناوري مهمي در ارتقاء كارايي و بهره وري سازمان داشته باشد (۱۱). و ميگذارد تا ثير بيماران از مراقبت اراي ه بر اطلاعات بهکارگيري ا ن منجر ميشود تا كيفيت تصميمگيري كاركنان باليني و به مراتب كيفيت خدمات درماني ارتقاء يابد ازاينرو گرايش در استفاده از فناوري اطلاعات در حوزه باليني بيشتر شده است و انتظار ميرود اين فناوري اجازه دهد تا خدمات باليني با كمترين هزينه اراي ه شوند (۶). مطالعات نشان داده که توجه به نگرش و رضايت پرستاران نسبت به سيستمهاي اطلاعات باليني بهعنوان شاخصي براي ميزان موفقيت سيستمهاي اطلاعاتي در نظر گرفته ميشوند زيرا به هنگام قبول يک فناوري کاربران برمعيارهاي متعددي مزاياي ازجمله استفاده از سيستم اطلاعاتي سازگاري با ارزشه يا کاري کاربرپسند بودن انعطافپذيري سيستم اطلاعاتي و مزاياي ا شکار استفاده از ا ن تمرکز مينمايند (۹). لذا در اين مطالعه نتايج مطالعه حاضر نشان داد ارتباط مستقيمي از نوع مثبت و مستقيم بين دو متغير برداشت ذهني از مفيد بودن فناوري اطلاعات و نگرش نسبت به استفاده از ا ن وجود دارد (در اين جدول ۵ R وB بهترتيب بيانگر ميزان همبستگي و شدت همبستگي ميباشند). يافتههاي اين پژوهش نشان داد که بر اساس مدل ديويس پذيرفتن اطلاعات در گرو سهولت و مفيد بودن کار ميباشد در اين خصوص مطالعهي اسماعيلي و همکاران در يک مطالعهاي از نوع توصيفي-همبستگي که در سال ۱۳۹۱ تحت عنوان"بررسي ميزان پذيرش و امکان پيادهسازي فناوري اطلاعات در کارکنان دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي بر اساس مدل ديويس (TAM) " که بااستفاده از پرسشنامهاي که برروي ۲۰۰ نفر از کارکنان انجام شده بود به اين نتايج دست يافتند که بر اساس مدل پذيرش فناوري ديويس ۶۵ درصد فناوري اطلاعات را پذيرفته ۲۰ درصد در مرحله گذر پذيرش فناوري اطلاعات بوده و ۱۵ درصد هنوز به مرحله پذيرش وارد نشده بودند. بيشترين همبستگي در ابعاد الگوي پذيرش فناوري اطلاعات مربوط به ا سان شدن كارها با به كارگيري فناوري فناوري با كار نگرش و اطلاعات ميزان.كمترين بود اطلاعات همبستگي بين سرگرم بودن و نتايج حاصل از ويژگيهاي برون داد با فناوري اطلاعات بود همچنين نگرش به استفاده از فناوري اطلاعات با درك به كارگيري ا سان همبستگي مستقيم و مثبت و بالايي دارد.مهمترين عامل در الگوي پذيرش فناوري درك به كارگيري ا سان ميباشد كه با مطالعه حاضر همخواني دارد (۱۲). و نيز همچنين مطالعهي بابامحمدي و همکاران در سال ۱۳۹۱ تحت عنوان "عوامل مو ثر بر پذيرش فناوري اطلاعات در محيط باليني از ديدگاه پرستاران" با استفاده از پرسش نامهاي که بر ر يو ۳۱۶ نفر از پرستاران بيمارستانه يا تابعه دانشگاه علوم پزشکي سمنان صورت پذيرفت مشخص شد که ۷۳ درصد پرستاران موافق بودند كه سيستم اطلاعات پرستاري اطلاعات صحيح در اختيار ا نها ميگذارد. ۵۵/۷ درصد پرستاران سيستم اطلاعاتي را پذيرفته بودند. يافتهها نشان داد پرستاران مرد بيش از زنها سيستم اطلاعات باليني را پذيرفته بودند (0/50>P).همچنين پذيرش فناوري اطلاعات در پرستاراني كه نسبت به وظايف خود در قبال برنامه رايانهاي ا گاهي داشتند يا ا نهايي كه از اهداف برنامه رايانهاي مطلع بودند بيشتر بود (0/5>P). همچنين بيشتر پرستاران سيستم اطلاعات باليني را در كار روزانهي خود پذيرفته بودند اما لازم است موضوعاتي همانند رايانههاي ناكافي طراحي محتوي مشكلات توانمندي سيستم مهارت و دانش رايانهاي پرستاران موردبررسي جدي قرار گيردو مداخلات متعددي درحيطه هاي فني و فردي از فناوري دانش افزايش قبيل اطلاعات پرستاران فرهنگ تيمي موقعيت سازماني همكاري درون تيمي به روز نمودن و ارتقاي شبكه بايد انجام شود (۱۳). ارزيا يب شد در اين خصوص مطالعهي برزه کار و همکاران در پژوهشي در سال ۱۳۸۹ باعنوان "مطالعه عوامل سازماني مو ثر در بهکارگيري فناوري ميا ين بيمارستانه يا اطلاعات توسط مديران دانشگاه علوم پزشکي تهران" که با استفاده از پرسش نامهاي که بر روي ۱۱۰ نفر انجام دادند به اين نکته دست يافتند که بين منابع سازماني دانش سازماني فرايندها ساختار مديريتي ارزشها و اهداف با بهکارگيري فناوري اطلاعات رابطه معنيداري وجود دارد (0/01>P) و بهمنظور بهبود اقدامات و پيادهسازي موفق فناوري اطلاعات در نظام سلامت شناخت هرچه بيشتر عوامل مختلف و مو ثر از قبيل عوامل اجتماعي انساني فرهنگ سازماني تسهيل نمودن روابط كاري و افزايش ارتباطات و همچنين كاهش بوروكراسي طراحي برنامه استراتژيك فناوري اطلاعات در سازمان جهت بهکارگيري درست و صحيح فناوري اطلاعات از اهميت ويژهاي برخوردار است.همچنين روش مديريتي كه مديران اتخاذ ميکنند و ساختار سازماني و منابع انساني ميتواند بر روي نگرش كاركنان در بهکارگيري فناوري اطلاعات در سازمان تا ثيرگذار باشد.از سوي ديگر وجود يك برنامه استراتژيك منظم براي بهکارگيري فناوري اطلاعات از ملزومات سازمان محسوب ميشود و تا حد نسبتا مطلوبي ميتواند در تسريع بهکارگيري اين فناوري در نتيجه عوامل كند. عمل ها درسازمان از سازماني مهمترين عوامل در بهکارگيري فناوري اطلاعات ميباشد كه مديران مياني سازمانها وكارشناسان امر بايد به جنبهه يا مهم و تا ثيرگذار ا ن توجه داشته باشند و در صدد برطرف كردن ا نها برا يند (۱۴). احمدي و همکاران در يک مطالعه پيمايشي که در سال ۱۳۹۰ تحت 31 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

6 مهلا براتپور اسماعيل مهرا يين سميه باقري مهسا ا ذرپويه ساناز پروين عنوان" بررسي بر پذيرش فناوري مو ثر عوامل اطلاعات توسط کارکنان بخش مدارک پزشکي بر اساس مدل پذيرش فناوري در بيمارستانه يا دانشگاه علوم پزشکي تهران" که بااستفاده از پرسشنامهاي که برروي ۱۲۳ نفر از کارکنان انجام شده بود به اين نتايج دست يافتند که ارتباط مستقيم و مثبتي بين برداشت ذهني از سهولت استفاده (PEOU) با نگرش کارکنان نسبت به فناوري اطلاعات و ميزان استفاده واقعي از ا ن وجود دارد (0/14=R و 0/05=P و 0/36=R و 0/05=P). همچنين برداشت ذهني از مفيد بودن فناوري اطلاعات (PU) برمتغيرهاي نگرش کارکنان نسبت به فناوري اطلاعات و ميزان استفاده واقعي ا نها از فناوري اطلاعات تا ثير مستقيم و معنيداري دارد (0/22=R و 0/05=P و 0/37=R و 0/05=P). همچنين برداشت ذهني ازسودمندي استفاده و برداشت ذهني از سهولت استفاده از فناوري اطلاعات فاکتورهاي تعي ني کننده در پذيرش فناوري اطلاعات از سوي کارکنان بخش مدارک پزشکي هستند (۱۵). در مطالعهي شکري زاده ا راني و کرمي که در سال ۱۳۸۸ تحت عنوان" تا ثير فن ا وري اطلاعات در ارتقاي نظام سلامت از ديدگاه كاركنان بيمارستان شهيد بهشتي كاشان " که بااستفاده از پرسشنامهاي که برروي ۳۰۱ نفر از کارکنان انجام شده بود به اين نتايج دست يافتند که نگرش کلي جامعه پژوهش نسبت به تا ثير فناوري اطلاعات برارتقاي سطح سلامت مثبت بود. همچنين جامعه پژوهش تا ثير فناوري اطلاعات را بر افزايش بهره وري کاهش هزينهها و تسريع در روند تشخيص و درمان مطلوب ارزيا يب که مثبت بودن زمينهي مناسب نمود. نگرش جامعهي پژوهش مبين اين است كه بستر و در اطلاعات ا وري فن توسعهي و اجرا براي بيمارستان موردمطالعه مهيا ميباشد و بايد گامهايي را جهت اجراي HIS و رسيدن به پرونده الکترونيک سلامت بيمار برداشت که در اين راستا بايد موانع و مشكلات كاربرد اين فنا وري ها شناسايي توسعهي و صحيح بندي بودجه جهت در اقداماتي و گردد استانداردها و پروتکلها براي تسهيل و توسعهي شبکهي اطلاعات سلامت صورت گيرد (۱۶). در پژوهشي توصيفي- تحليلي که توسط جهان پور و همکاران در سال ۱۳۹۰ تحت عنوان "ديدگاه پزشکان دانشگاه علوم پزشکي هرمزگان درباره تا ثير استفاده از نظامه يا اطلاعرساني پزشکي بر کيفيت مراقبت و عوامل مو ثر بر استفاده پزشکان از اين نظامها" با استفاده از پرسش بيمارستانه يا نامهاي که بر روي ۷۴ نفر از پزشکان ا موزشي صورت پذيرفت مشخص شد که نظامه يا "اطلاعات ا زمايشگاه" با ميانگين ۴/۶۱ و " بررسي علاي م حياتي ا نلاين"با ميانگين ۴/۲۸ و "بررسي اثرات متقابل دارويي " با ميانگين ۴/۰۸ بهترتيب بيشترين تا ثير را در بهبود كيفيت مراقبت داشتهاند. عوامل " نگراني از امنيت اطلاعات " با ميانگين ۴/۰۵ "ارتقاء مداوم نظام " با ميانگين ۴/۰۴ "كمبود اطمينان به كيفيت خدمات نيروهاي پشتيبان فناوري اطلاعات " با ميانگين ۳/۹۷ بيشترين تا ثير را در استفاده پزشكان از نظامه يا همچنين پزشكان بيان كردند كه نظامه يا كيفيت اطلاعات مراقبت كمبود نقش مهارته يا مو ثري داشتهاند كامپيوتري اطلاعات پزشكي داشتهاند. اطلاعاتي در افزايش.ا نها كمبود از نگراني ا موزش امنيت جهت استفاده بهينه از تمامي قابليتهاي نظام اطلاعاتي و سرعت پايين انتقال اطلاعات را مو ثرترين عوامل در عدم استفاده از نظامه يا اطلاعاتي بيان كردند.لذا بهينه سازي نظامه يا اطلاعاتي بخصوص در حيطه عوامل مذكور جهت بهبود كيفيت مراقبت سلامت ضروري است (۱۷). ثاناکوم و همکاران ١ در يک مطالعهاي عنوان"عوامل مو ثر که در سال ۲۰۱۲ تحت بر پذيرش فناوري اطلاعات سلامت" با استفاده از پرسشنامهاي که بر روي ۴۰۰ نفر از کارمندان ازجمله پزشکان پرستاران و کارکنان بيمارستان تايلند بر اساس مدل (UTAUT) مورد ا زمايش قرار گرفتند به اين نتايج دست يافتند که فناوري اطلاعات باعث اميد به بهبود عملکرد اميد به تلاش و تسهيل شرايط ميشود ا نها همچنين به تا ثير قابلتوجه در اهداف رفتاري بر استفاده از فناوري اطلاعات و ميزان پذيرش ا ن دست يافتند و اينکه کيفيت و عملکرد فن ا وري به کارکنان بيمارستان به درک مفيد بودن ا ن کمک ميکند. بنابراين فناوري در مراقبته يا بهداشتي بايد حمايت با اراي ه با کيفيت خوب از طريق خدمات و فناوري اطلاعات است که باعث ميشود دادهها بهخوبي پردازش شوند. برخي از سيستمهاي مراقبتي بهداشتي لازم نيست هزينههاي هنگفتي اين براي تکنولوژيها انجام بدهند ميتوانند ا نها از طريق فاکتورهاي موردانتظار و قابل پيشبيني عملکردشان را حمايت کنند. افراد دخيل در سيستم مراقبت بهداشتي بايد حمايت و اراي ه خدمات برابر براي کاربران فراهم کنند تا به توسعه مهارته يا فناوري در پايه کافي مراقبته يا منجر بهداشتي عالي و ف ين شود (۱۸). و همکاران در مطالعهاي در سال ۲۰۱۰ تحت عنوان" اثر ا منورث ٢ يک سيستم اطلاعات پرستاري به کيفيت پردازش اطلاعات در پرستاري: يک مطالعه ارزيا يب با استفاده از ابزار مانيتور " HIS پرسشنامهاي در ارتباط با کيفيت از پردازش اطلاعات ۹۴ توسط پرستار مدت کوتاهي قبل و يک سال پس از معرفي يک سيستم اطلاعات پرستاري مبتني بر کامپيوتر تکميل گرديد که بر يا ارزيا يب تغييرات در کيفيت در طول زمان- Bowker-test استفاده شد. و 2 Elske Ammenwerth 1,Thanakorn Naenna, Nisakorn Phichitchaisopa 32 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

7 بررسي عوامل مو ثر بر پذيرش سيستم اطلاعات بيمارستاني توسط پرستاران بر اساس مدل پذيرش فناوري ابزار HIS مانيتور بهطور رسمي با محاسبه ا لفاي کرونباخ مورد تا ييد قرار گرفت به اين ف ي ن نتايج دست يافتند که با وجود برخي از مشکلات کيفيت پردازش اطلاعات در پرستاري بهطور قابلتوجهي پس از معرفي يک سيستم اطلاعات پرستاري مبتني بر کامپيوتر در بسيا ير از بخشها بهبود يافته است. نتايج نشاندهنده بهبود مراقبت از بيمار وشرح حال برنامهريزي درمان در دسترس بودن بيشتر و کامل بودن مدارک پرستاري ديد بهتر به بيمار ديد بهتر اسناد و مدارک پرستاري کاهش از اسناد تکراري حمايت گردش کار بهتر با ليستهاي کاري و چکليستها و تحقق حمايت بهبود يافته مقررات قانوني است. بسيا ير از انتظارات از پرستاران که قبل از معرفي IT اعلام شد به نظر ميرسد براورده شده است. مانيتور HIS يک ابزار مفيديست که به نوبه خود نشان ميدهد که کيفيت پردازش اطلاعات در پرستاري به شدت پس از معرفي يک سيستم اطلاعات پرستاري افزايش يافته است (۱۹). واتسون و همکاران ٣ در سال مطالعهاي در ۲۰۰۹ تحت عنوان" ا ناليز سيستم تا ثير از کمي اطلاعاتي کامپيوتري در عملکرد باليني پرستاران با استفاده از يک چارچوب ارزيا يب واقعبينانه"با استفاده از پرسشنامهاي که به ۱۷۹ نفر از پرستاران شاغل در بيمارستاني در اسپانيا توزيع شد به اين نتايج دست يافتند رضايت ک يل با متغيرهاي زمينهاي با سيستم IT مثبت بود. که مقايسه نشاندهندهي چگونگي تا ثير بيشتر واحدهاي پرستاري بيشتري بر برداشت (درک) از کاربران بود. تجزيهوتحليل مسير (فرايند) نشاندهندهي اين که تا ثير متغيرهاي زمينهاي واحد بر نتايج (خروجي) ميباشد و نه در مکانيسم. همچنين نتايج حاصل از اين و مطالعه نشاندهنده تغيير دقيق و ماهرانه در کاربران و واحدهاي اراي ه دهنده ميباشد که مشخص ميکند که چطور فرهنگ شيوههاي کار مهم است و پيادهسازي شود. و رويکرد اجتماعي ف ين ميتواند در IT (فناوري اطلاعات) ارزيا يب ر يو IT پيشنهاد ميشود در مطبوعات اخير به نظر ميرسد که نظري کافي براي IT پژوهش ارزيا يب کرده است که يک روش مناسب براي ارزيا يب نتيجهگيري است. ارزيا يب.(۲۰)IT سيستمهاي زير بن يا واقعبينانه ثابت نتايج اين مطالعه نشان داد که دو متغير برداشت ذهني از مفيد بودن فناوري بيمارستاني از مو لفهه يا اطلاعات و ا ساني استفاده از سيستم اطلاعات اساسي مدل پذيرش فناوري بوده و جزء عوامل تا ثيرگذار بر پذيرش فناوري اطلاعات تلقي ميشوند. اين دو عامل تا ثير مستقيم و مثبتي بر نگرش نسبت به استفاده از فناوري اطلاعات در بيمارستان امير شهرستان زابل داشتند و يل المومنين (ع) و امام خميني (ره) به دليل وجود عدم فضاي کافي و شلوغي بخشها تصميم به استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني در ميان ا نها کم است با توجه به اين مسي له محيط کاربرپسند و راحت ميتواند استقبال زيادي در بين ذينفعان داشته باشد و باعث کاهش خطا و افزايش بازدهي در اين زمينه شود. از اين ميان تقريبا افرادي که ۲ ا يل ۳ بار در هفته از سيستم اطلاعات بيمارستاني استفاده ميکردند ۲۷,۶ درصد افراد را شامل ميشد که بيشترين ميزان استفاده از ا ن به ۱ ا يل ۲ ساعت (۳۴,۶ درصد) ميرسيد. همچنين استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني اکثرا بهمنظور اراي ه خدمات انجام وظايف تدوين گزارش و جستجوي اطلاعات بود. و ذهنيت افراد نسبت به مفيد بودن اساني ايده و استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني در سطح متوسطي ارزيا يب زمينههاي شد. استفاده از سيستم اطلاعات بيمارستاني اکثرا شامل صفحات گسترده (مانند ارزيا يب (Excel شد. واژه پردازها (مانند (Word شبکه جهاني وب با توجه به اين يافته به نظر ميرسد که پروژهه يا مرتبط با فناوري اطلاعات و سيستمهاي اطلاعاتي که بدون در نظر گرفتن چهارچوب اين مهم برنامهريزي ميشود درنهايت به شکست منجر خواهد شد در نتيجه بايد سياست گذاران مجريان سيستمهاي اطلاعاتي بهداشتي-درماني قرار دهند. تشکر و قدرداني اين امر را بدينوسيله ازکارکنان محترم بيمارستانه يا مديران مدنظر طراحان و سازمانه يا امام خميني (ره) و اميرالمو منين (ع) شهرستان زابل و کليه دوستاني که در پژوهش حاضر با ما همکاري داشتهاند تشکر و قدرداني ميگردد. References: 1. Karami M, Shokrizadearani L. Impact of information technology in improving the health system from the perspective of hospital staff Shahid Beheshti. Health Info Manag2011;8(6): (Persian) 2. Safdari R, Torabi M, CHeragi M, Masori N, Azadmanjir Z. Nursing Portal development 3 Cristina Oroviogoicoechea, Roger Watson 33 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

8 مهلا براتپور اسماعيل مهرا يين سميه باقري مهسا ا ذرپويه ساناز پروين achievements in selected countries. Faculty of Nursing and Midwifery. Tehran Univ Med Sci 2011;17(4): (Persian) 3. Mehraeen E, Ahmadi M, Shajarat M, Khoshgam M. Assessment of hospital information system in selected hospitals in tehran. Payavard Salamat 2013; 6(6): (Persian) 4. Mehraeen E, Safdari R, Ghazi Saeedi M. The Security Challenges of Hospital Information System. Indian J Appl Res 2015;5(7): (Persian) 5. MokhtariPour M, Seadat A.The use of information system in hospital in Isfahan and to propose a model. J Health Manag 2008: 5(1). (Persian) 6. Sadeghi R, Yaghmayi F. Informatics applying in nursing; education: research and care. Iran Q Educ Strategies 2012;5(3): (Persian) 7. Kelley TF, Brandon DH,Docherty SL. Electronic Nursing Documentation as a Strategy to Improve Quality of Patient Care. J Nurs Scholarship 2011;43(2): Chismar WG & Wiley-Patton S. Does the extended technology acceptance model apply to physicians. Availiable at: http: //citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi= &rep=rep1&type=pdf Shirey MR, Lewin S. Theory of Planned Change as a Strategic Resource. J Nurs Admin 2013;43(2): Hunt EC, Sproat SB, Kitzmiller RR. The Nursing Informatics Implementation Guide. New York: Springer; Tavakoli N, Shahin A. Factors influencing the adoption and use of electronic medical records system(emr)central polyclinic in the oil industry of using the technology acceptance model(tam). J Health Manag 2015: 22. (Persian) 12. Esmaeyli M, Poorebrahimi A, Toloei A, Esmaeyli R. Determine the acceptability and feasibility of implementing information technology staff at Shahid Beheshti University of Medical Sciences based on Davis. Researcher. J Shahid Beheshti Univ Med Sci 2013;18(1): (Persian) 13. Babamohammady H, Kahoei M. Factors affecting the adoption of information technology in insufficient. J Payavard Salamat 2014;7(4): (Persian) 14. Barzekar H, Safdari R. Organizational Factors affecting the use of information technology by Middle managers Hospital. Tehran University of Medical Sciences. Payavard Salamat 2012;7(2): (Persian) 15. Ahmadi M, Abdekhida M, Agahoseini F, Parikhani E, Farhadi A. The factors affecting the adoption of information technology by the medical staff on the model of technology adoption in hospitals Tehran University of Medical Sciences.. Payavard Salamat 2014;7(4): (Persian) 16. ShokriZadeArani L,Karami M. The impact of information technology in improving the health care system from the perspective of Shahid Beheshti hospital staff. J Health Info Manag 8(6): (Persian) 17. PourAliPour J. View Hormozgan University of Medical Sciences about the effects of medical information systems on quality of care and the factors influencing physicians' use of these systems. J Health Manag 14(46): (Persian) 34 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

9 بررسي عوامل مو ثر بر پذيرش سيستم اطلاعات بيمارستاني توسط پرستاران بر اساس مدل پذيرش فناوري 18. Phichitchaisopa N, Naenna T. Factors affecting the adoption of healthcare information technology. EXCLI J 2013;12: Ammenwerth E, Rauchegger F, Ehlers F, Hirsch B, Schaubmayr C. Effect of a nursing information system on the quality of information processing in nursing: An evaluation study using the HISmonitor instrument. Int J Med info 2011;80(1): Oroviogoicoechea C, Watson R. A quantitative analysis of the impact of a computerised information system on nurses clinical practice using a realistic evaluation framework. Int J Med info 2009;78(12): دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396

10 The J Urmia Nurs Midwifery Fac, Vol 15(1), April, 2017 Original Article FACTORS AFFECTING HOSPITAL INFORMATION SYSTEM ACCEPTANCE BY NURSES BASED ON THE TECHNOLOGY ACCEPTANCE MODEL (ATM) Baratpour M 1, Mehraeen E 2, Bagheri S 3 Azarpouye M 4, Parvin S 5 Received: 23 Nov, 2016; Accepted: 25 Jan, 2017 Abstract Background & Aims: To the correct orientation of computer networks hospital information and its approval by healthcare workers can lead to improve the quality of health care services, and reduce costs related to it. The aim of this study was to collect and analyze the nurses' attitudes, motivations and thoughts on the implementation of hospital information system and to determine the use of computerized hospital information system in the process care and treatment of patients in the AmirAlmomenin and Imam Khomeini hospitals of Zabol city in Materials & Methods: Sectional-descriptive study was conducted on 246 nurses. Because the numbers of community were so low, the census method was used. The data collection tool was a questionnaire whose validity was confirmed by four professors in this field and its reliability was assessed using Cronbach's alpha coefficient. After collecting and entering data into the computer by spss statistical software and descriptive and inferential methods was Spearman test. Results: a direct and positive relationship between the two variables impression of being useful information technology and easy to use the system of basic components hospital Information Technology Acceptance Model, but the factors influencing acceptance of information technology. (Pvalue <0.05 and R1 = and R2 = 0.582), as well as there was a significant positive correlation between the perception of usefulness and ease of use of hospital information system. (Pvalue <0.05 and R1 = and R2 = 0.5) Conclusion: The results showed that nurses of hospitals of Zabol to accept hospital information system have a good perspective and attitude, but due to high workload, long lines of patients, staff shortages, inadequate training and lack of computer system, their perceived of usefulness, ease of use of this system is the average level. Keywords: Hospital Information System, Nurse, Technology Acceptance Model Address: School of Paramedical, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran Tel: (+98) es.mehraeen@gmail.com 1 BS in Health Information Technology, School of Paramedical, Zabol University of Medical Sciences, Zabol, Iran. 2 Ph.D Student of Health Information Management, School of Paramedical, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. (Corresponding Author) 3 Statistics MSc (Lecturer), Department of Statistics, School of Health, Zabol University of Medical Sciences, Zabol, Iran. 4 BS in Health Information Technology, School of Paramedical, Zabol University of Medical Sciences, Zabol, Iran 5 BS in Health Information Technology, School of Paramedical, Zabol University of Medical Sciences, Zabol, Iran 36 دوره پانزدهم شماره اول پی در پی 90 فروردین 1396